ชนิดของบายศรีที่ใช้ในพิธี
บายศรีเป็นสิ่งมงคลที่ใช้ประกอบพิธีกรรมต่างๆ ในวัฒนธรรมไทย โดยมีหลากหลายชนิด แต่ละชนิดมีความหมายและการใช้งานที่แตกต่างกันไป ดังนี้
1. บายศรีเทพ
ใช้ในพระราชพิธีต่างๆ สำหรับบวงสรวง เทพ พรหม เทวาอารักษ์
ลักษณะ : ประกอบด้วยบายศรีเก้าชั้น แปดตัว แปดตัวนี้ แบ่งออกเป็น "แม่" ๙ นิ้ว ๔ องค์ และ "ลูก" ๕ นิ้ว ๔ องค์ ประดับพานด้วยดอกดาวเรือง กุหลาบและดอกรัก ยอดตัวบายศรีปักด้วยเม็ดโฟมและเข็มหมุด ห้อยอุบะดอกรัก ประดับยอดด้วยดอกดาวเรืองและดอกบัว
ความหมาย : บายศรีเก้าชั้น หมายถึง ๑๖ ชั้นฟ้า แปดตัว หมายถึง ทิศทั้งแปด ทิศ ดอกดาวเรือง หมายถึง ความรุ่งเรือง ดอกกุหลาบ หมายถึง ความรัก ดอกรัก หมายถึง ความเมตตา
2. บายศรีปากชาม
ใช้ในงานมงคลต่างๆ เช่น งานแต่งงาน งานขึ้นบ้านใหม่ งานทำบุญวันเกิด งานบวงสรวง และงานสู่ขวัญ
ลักษณะ : ประกอบด้วยบายศรี 2 ชั้น ชั้นแรกเป็นบายศรี 5 สี ชั้นที่สองเป็นบายศรี 2 สี ประดับพานด้วยดอกไม้มงคล เช่น ดอกดาวเรือง ดอกมะลิ ดอกรัก
ความหมาย : บายศรี 5 สี หมายถึง ธาตุ 5 ดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศ บายศรี 7 สี หมายถึง ธาตุ 7 ดิน น้ำ ลม ไฟ ไม้ ธาตุ และอากาศ บายศรี 9 สี หมายถึง มงคล 9 ประการ โภคคาทรัพย์ สมบัติ สุขภาพ พละกำลัง เกียรติยศ ศรีสวัสดิ์ อายุยืนยาว ปัญญา ดอกดาวเรือง หมายถึง ความรุ่งเรือง ดอกมะลิ หมายถึง ความบริสุทธิ์ ดอกรัก หมายถึง ความเมตตา
3. บายศรีตองรองทองขาว
ใช้ในงานพระราชพิธีใหญ่ เช่น พระราชพิธีสมโภชเดือนและขึ้นพระอู่ พระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางช้างสำคัญ
ลักษณะ : ประกอบด้วยบายศรี 5 ชั้น หรือ 7 ชั้น บายศรีตองชนิดนี้มักตั้งบนพานใหญ่ซึ่งเป็นโลหะทองขาว
ความหมาย : บายศรี 5 ชั้น หมายถึง ธาตุ 5 ดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศ บายศรี 7 สี หมายถึง ธาตุ 7 ดิน น้ำ ลม ไฟ ไม้ ธาตุ และอากาศ
4. บายศรีพญานาค
ใช้ในพิธีบวงสรวงพญานาค
ลักษณะ : ประกอบด้วยบายศรี 9 ชั้น ประดับหัวพานด้วยเศียรพญานาค 1 เศียร หรือ 2 เศียร
ความหมาย : บายศรี 9 ชั้น หมายถึง มงคล 9 ประการ โภคคาทรัพย์ สมบัติ สุขภาพ พละกำลัง เกียรติยศ ศรีสวัสดิ์ อายุยืนยาว ปัญญา เศียรพญานาค หมายถึง พญานาค สิ่งศักดิ์สิทธิ์ในตำนาน เชื่อกันว่าพญานาคมีพลังอำนาจ สามารถบันดาลสิ่งมงคลให้แก่ผู้เคารพศรัทธา
5. บายศรีลูกแก้ว
ใช้ในงานมงคลต่างๆ เช่น งานขึ้นบ้านใหม่ งานทำบุญวันเกิด งานบวงสรวง
ลักษณะ : ประกอบด้วยบายศรี 9 ชั้น ประดับหัวพานด้วยลูกแก้ว 9 ลูก
ความหมาย : บายศรี 9 ชั้น หมายถึง มงคล 9 ประการ โภคคาทรัพย์ สมบัติ สุขภาพ พละกำลัง เกียรติยศ ศรีสวัสดิ์ อายุยืนยาว ปัญญา